Chęć podnoszenia swoich kwalifikacji językowych to domena nie tylko uczniów, ale także osób dorosłych. W Szkole Językowej Paderewski wiemy, jak robić to skutecznie.
Z myślą o wszystkich tych, którzy chcieliby podnieść swoje kompetencje językowe, zebraliśmy najważniejsze informacje w rozmowie z p. Elą Filipiak, lektorką języka angielskiego grup dorosłych w naszej szkole.
SJP: Czym różni się nauka dorosłych od nauki dzieci?
E.F.: Ogólnie rzecz ujmując, nauczanie języka obcego dorosłych jest zdecydowanie inne od nauczania dzieci. Istnieją oczywiście podobieństwa , ale te kryją się pod płaszczem ewidentnych różnic.
Po pierwsze, dorośli dysponują wiedzą z różnych dziedzin, często bardzo wyspecjalizowanych, co uwydatnia autonomię uczących się. Po drugie, mają doświadczenie i obycie w różnych sytuacjach, co pozwala im bez trudu wejść w różne role podczas odgrywania scenek sytuacyjnych. Dorośli dysponują umiejętnościami selekcjonowania informacji, oceniania ich ważności, analizowania i podsumowywania, co czyni z nich świadomych uczestników procesu kształcenia.
SJP: Jakie są podobieństwa tych dwóch grup?
E.F.: Wbrew pozorom, podobieństw w nauce dzieci i dorosłych również jest sporo. Przede wszystkim fakt, że dorośli potrafią siedzieć cichutko przez dłuższy czas nie znaczy, że elementy zabawy, interakcji ich nie interesują. Przeciwnie – udawanie, zmyślanie, pozorowanie oparte na doświadczeniu życiowym jest oczekiwaną techniką uczenia się. Wszelkie odgrywanie ról, dialogi, interakcje, uzyskiwanie i udzielanie informacji podwyższają poziom skupienia i zaangażowania, szczególnie gdy można się wcielić w zupełnie inną osobę. Dorośli potrzebują również rozmaitych bodźców, które angażują różne zmysły i pozwalają uniknąć znużenia, a ponieważ cenią swój czas – oczekują, że czas zajęć wykorzystany zostanie efektywnie.
SJP: Jakie są wyzwania w kształceniu dorosłych?
E.F.: W pracy z dorosłymi bardzo ważna jest analiza potrzeb przeprowadzana na początku kursu oraz w miarę regularna informacja zwrotna otrzymywana od uczących się. Dzięki niej możemy modyfikować kurs pod kątem potrzeb (które mogą też w międzyczasie ulegać zmianom). Wymienione wcześniej różnice to prawdziwe „skarby”, które trzeba umiejętnie wykorzystywać na zajęciach: zachęcać do wypowiadania się na temat dziedziny, w której uczący się są „ekspertami”, angażować uczących się do odrywania różnych ról w scenkach i dialogach, traktować informację zwrotną nie jako krytykę, ale jako wskazówkę do ulepszenia kursu. Ponadto świadomość tych różnic jest niezbędna, aby stworzyć na zajęciach odpowiednią atmosferę, na którą składa się pełne szacunku traktowanie uczących się jako partnerów dysponujących inną wiedzą i innymi umiejętnościami.
SJP: W czym najczęściej dorośli mają problem w nauce języków obcych?
E.F.: Główne problemy w uczeniu się języka obcego oscylują wokół szeroko pojętej wymowy (intonacja, akcent, rytm) oraz umiejętności rozumienia tekstu słuchanego. Wymowa dorosłych kursantów obciążona jest akcentem, intonacją, rytmem charakterystycznym dla języka polskiego. Dla wielu dorosłych uczniów doskonalenie wymowy to długa i trudna droga do przebycia. Rozumienie tekstów słuchanych jest często postrzegane jako najtrudniejsza umiejętność .
SJP: Z czego najczęściej wynikają trudności w nauce?
E.F.: Problemem dorosłych jest zazwyczaj brak czasu na regularną naukę. Drugą przyczyną jest to, że dorośli uczniowie nie mieli wcześniej tak wielu możliwości kontaktu z językiem obcym, jak dzieje się to w przypadku obecnych nastolatków. Dlatego dorośli są zdecydowanie mniej osłuchani z językiem i trudniej jest im rozpoznawać nawet te słowa, które dobrze znają. Aby to zmienić, w ramach ćwiczeń zachęcam do słuchania tekstu i podążania wzrokiem za audioskryptem.
SJP: Jak ocenia Pani ogólny poziom znajomości języków obcych przez osoby dorosłe?
E.F.: Dziś już do rzadkości należą stwierdzenia: „Nigdy nie uczyłem się angielskiego”. Na ogół wszyscy dorośli, którzy rozpoczynają kursy językowe dysponują pewną wiedzą i umiejętnościami, które wymagają odświeżenia i zastosowania w komunikacji językowej. Zadaniem nauczyciela jest często aktywizowanie tego, co kursanci wiedzą, bo znajomość systemu czy to leksykalnego, czy gramatycznego nie znaczy jeszcze umiejętności komunikowania się.
SJP: Jak najefektywniej uczyć się obcego języka pomiędzy codziennymi zajęciami?
E.F.: Brak czasu na naukę nie może stać się powodem rezygnacji z pracy własnej poza zajęciami. Jestem przekonana, że systematyczne wykonywanie drobnych, czyli nie wymagających dużo czasu zadań, przynosi bardzo dobre rezultaty. Posługiwanie się językiem to umiejętność, której nie da się nabyć w reklamowo krótkim czasie, dlatego warto wykorzystać do nauki każdą wolną chwilę. Prace domowe dla dorosłych powinny składać się z kilku różnorodnych zadań tak, aby w przerwie na kawę można było zrobić np. jedno zadanie. Warto także wskazać dorosłym przykładowe aplikacje do powtarzania lub uczenia się nowych słów, by w czasie podróży lub oczekiwania na spotkanie mogli wykorzystać czas, robiąc szybką powtórkę słówek. Zawsze zachęcam dorosłych do mówienia na głos (jeśli uczniowie się krępują, mogą mówić do siebie, gdy nikt ich nie słyszy). Mówienie do siebie na głos pozwala usłyszeć brzmienie swojego angielskiego, pozwala zorientować się, czy jesteśmy w stanie wyprodukować kilka zdań płynnie jedno po drugim, nie jest obciążone stresem wynikającym z obecności rozmówcy. Dlatego gorąco zachęcam kierowców oczekujących na zmianę świateł do opisania na głos sytuacji, którą widzą przed sobą lub dookoła – powtarzalność sytuacji to wspomaganie uczenia się języka, które zasadniczo polega na powtarzaniu.
SJP: Czy osoba dorosła powinna uczyć się z polskim nauczycielem, czy raczej z native speakerem? Jakie ma to przełożenie na efektywność nauki?
E.F.: Myślę, że native speaker powinien pracować z dziećmi, które łatwiej naśladują wymowę i można u nich skutecznie kształtować od początku właściwe nawyki fonetyczne. W pracy z dorosłymi nadmierna koncentracja na wymowie może okazać się zbyt czasochłonna i nieefektywna ze względu na wspomniane wcześniej obciążenie polską fonetyką i znikome osłuchanie z językiem angielskim. Jeśli z analizy potrzeb uczących się wynika, że chcą oni rozwijać swe kompetencje komunikacyjne, przełamywać bariery w mówieniu, to umiejętności te może równie dobrze wspomagać polski nauczyciel, kreatywny i znający metodykę nauczania dorosłych.
SJP: Serdecznie dziękujemy za rozmowę.
Wszystkich tych, którzy chcieliby poznać ofertę kursów dołączyć do grona naszych zadowolonych słuchaczy, odsyłamy na stronę kursów, na której można znaleźć bogatą ofertę kursów językowych dla osób w każdym wieku i na wszystkich poziomach zaawansowania.
Zapraszamy do kontaktu!